Bewegen maar...

"MENS SANA IN CORPORE SANO"


Het eerste citaat dat ik ooit onthield.


Ik moet een jaar of 8 geweest zijn toen ik 'Billy Turf, het dikste studentje ter wereld' voor het eerst zag.  Wat had ik toch te doen met dat olijke dikkerdje, maar ook met zijn leerkrachten wiens leven door Turf zelf zuur werd gemaakt.  Achteraf bekeken, als onderwijzer, begrijp ik zijn acties en reacties als buitenbeentje natuurlijk wel.  In verschillende (ondertussen stoffige) vriendenboeken zal nog steeds te lezen kunnen zijn dat Billy Turf mijn favoriete film aller tijden was.  Vermoedelijk heb ik mijn carrière als onderwijzer zelfs te danken aan deze Nederlandse klassieker.  Jeugdsentiment!


Een gezonde geest in een gezond lichaam.  Het zeer gekend gezegde van de Romeinse dichter Juvenalis, die al in de 1ste eeuw n.C. het belang van beweging hoog inschatte.  Het citaat heeft zelfs vandaag nog erg veel inhoud. In deze digitale 21ste eeuw, bijna 2000 jaar later, is het van essentieel belang om aan beweging te doen.  


BEWEGEN OP SCHOOL
Ook op school, waar het vaak over een gezonde geest gaat, mogen Juvenalis' woorden niet vergeten worden.  De betekenis ervan valt hoegenaamd niet te onderschatten.  Hoe fitter je zelf bent, hoe beter je kan nadenken.  Elke onderwijzer droomt dan ook van uitermate uitgeslapen kinderen die zich lekker in hun vel voelen.  We staan te springen om ze naar de turnles te brengen.  Niet alleen voor de klasvrije 50 minuten waar nog zoveel kopieer- en ander werk op ons staat te wachten.  We beseffen dat kinderen nood hebben aan bewegingsonderwijs.  Na de uurtjes lichaamsbeweging krijgen we vaak andere kinderen terug.  Ze hebben zich kunnen uitleven.  Een andere kant van zich getoond.  Misschien competitief maar zeker ook sportief. 


Bewegen zorgt voor een gezond lichaam.  Het uithoudingsvermogen neemt toe en je wordt sterker.  Spieren nemen toe en vetten reduceren.  Naast deze lichamelijke voordelen biedt beweging ook enkele sociale pluspunten.  Denk bijvoorbeeld aan het groepsgevoel bij sommige sporten.  In de klas zijn echter de psychische voordelen van bewegen van tel.  Kinderen hebben meer energie, durven er in te vliegen.  Ze kunnen tegen een stootje.  Een tegenslag wordt sneller vergeten.  Wie voldoende beweegt, slaapt beter.  Iedereen goed uitgeslapen, dus!  Tel daar nog bij dat het concentreren ook gemakkelijker gaat, waardoor zeker elke leerkracht overtuigd is van het nut van bewegen op school. 


BEWEGEN IN DE KLAS
Naast de deskundige uurtjes turnen tijdens de week is het zeker ook zinvol om de kinderen in de klas te laten bewegen.  Een momentje vrij?  Een moeilijke les?  Een drukkere klasgroep? Een vijftal minuutjes bewegen maar!  Langer hoeft dat niet te zijn.  De druk even van de cognitieve ketel.  


Eerder op dit blog schreef ik al een artikel over korte momentjes tussendoor.  Ik bood hierbij een tussendoortjesboekje aan met fiches.  Voor een printklaar exemplaar (A4, .pdf) volstaat nog steeds een reactie of een mailtje.  Heel wat activiteiten hiervan zijn bewegingsgezind.  Al ligt de hoofdzaak voornamelijk op plezier beleven.  Het bewegen verloopt erg geleid.  De leerkracht bepaalt de opdracht en dus ook min of meer hoe er wordt bewogen.  Een andere, inspirerende vorm van bewegen is het dansen.  Leerkrachten met een digibord zetten een dansfilmpje op wat door de leerlingen wordt meegedanst.  Just Dance is een spel op de Wii.  Een silhouet danst op een bekende deun.  De klas doet mee.  Dolle pret en de nodige dosis lichaamsbeweging!

Je kan kinderen ook vrij laten bewegen.  De kinderen bepalen zelf wat ze doen en hoe ze dat doen.  Hiervoor volstaat vaak muziek die zich leent tot verschillende bewegingen.  Ik maakte in Grooveshark een afspeellijst klaar met enkele favorieten.  Liedjes die een sfeer creëren, waardoor kinderen zich kunnen inleven in de muziek.  Muziek die afwisselt in tempo, toon, kleur, stijl en sfeer.  De kinderen zullen zich vrij bewegen.  De muziek is ook gekozen op basis van humor en leukheid.  Het zal kinderen stimuleren zich eens anders te bewegen dan gewoonlijk.  Sommige stukjes inspireren hen om die ene beweging nog wat verder uit te werken.  De liedjes kunnen tijdens een week ook herhaald worden, zodat er op vrijdag een definitieve versie van het bewegingslied ontstaat.  Een proces, een opbouw tijdens de tussendoormomentjes.  

MEER BEWEGEN!
Speciaal voor de basisschool is in Nederland het project Ga voor gezond! opgericht.  Het doel van deze werking is tonen dat het werken rond gezondheid heel erg leuk is.  Er wordt naast beweging ook aandacht geschonken aan hygiëne, voeding en psychische gezondheid.  Op hun website verzamelde Ga voor gezond! een twintigtal bewegingslessen voor in de klas.  Deze lessen vragen niet erg veel voorbereidingstijd van de leerkracht.  Ze bieden naast de instructies voor de leerkracht ook werk- of kopieerbladen, informatie over schoolprojecten, bijhorende filmpjes en hyperlinks naar bestaande methodes.


Op de website van Gezonderwijs, een samenwerking van verschillende Nederlandse gezondheidsorganisaties, vind je een heleboel links naar gezondheidsactiviteiten voor in de klas en op school.  Op de homepagina moet je kiezen tussen basis- of voortgezet onderwijs.  Hierna zoek je je weg door het schoolgebouw naar het gewenste lokaal.  Na enig zoekwerk vind je gegarandeerd verrassende zaken en nuttige informatie om bewegen in de klas aangenaam te maken.

Stichting Vlaamse Schoolsport is een organisatie die kiinderen op school extra laat bewegen en sporten.  In 2008 hield SVS conferentiedagen voor klasleerkrachten en vakleerkrachten over bewegingsactiviteiten in de klas.  Onderstaande diavoorstelling geeft een korte samenvatting van deze studiedagen.



 






Uitgeverij Abimo brengt door de publicaties Hupla bewegingstussendoortjes (1-2-3) het bewegen in de klas extra in de verf.  Een exemplaar kost slechts € 7,50 en biedt een heleboel leuke invalshoeken om beweging dichter bij de kinderen te brengen.