Open deur!

Soms lijkt het me wel iets om de deur van de klas te laten open staan terwijl we aan het werk zijn.  Zeker wanneer de temperatuur wat hoger wordt en de lente om de hoek komt piepen.  Op zulke dagen kan wat extra zuurstof de hoofden fris houden.  Sinds begin dit schooljaar waag ik het er dan ook wel eens op om met open deur instructie te geven of het inoefenen te laten aanwakkeren met frisse lucht.  De eerlijkheid biedt me wel te melden dat mijn klas de op die van de zorgjuf na laatste klas van de gang is.  Een stukje schoolgang waar gewoonlijk niet al te veel verkeer is.  Toch dacht ik voorheen dat het de afleiding van buitenaf was die me tegenhield de klasdeur open te laten.  Een leswissel, pratende kinderen op de gang, de haklaarsjes van een vrouwelijke collega,... .  Tot het moment dat de deur eens bleef open staan.  Spontaan.  Verwonderlijk welk gevoel dat gaf: ruimte!

Ook het onderwijs is niet vreemd van modewoorden.  Beroepeigen termen met een lading vol wijsheid.  Regelmatig wordt er mee gesabeld om ideeën kracht bij te zetten.  Je hoort ze voor de eerste keer en denkt: "Bonk erop!".  Mediawijsheid, gamification, geflipte klas, bring your own device,... .  Zo ook de 'krachtige leeromgeving'.  Een leerklimaat dat openheid uitstraalt.  Waar de kracht 'm zit in het samen op weg gaan om doelen te bereiken.  Het gevoel waarover sprake was er een die me dit leek te versterken.  Die open deur hield me fris. Alert ook.  Het zorgt voor een dosis transparantie.  Een term waar het onderwijs in zijn ultieme betekenis nog sterk in kan groeien.  Regelmatig bots ik nog op een drempel die er niet hoeft te zijn.  Ouders die de weg naar school wel kennen maar ergens onderweg blijken te stranden.  Toegegeven, met een open klasdeur zal je dat hele drempelprobleem niet gaan oplossen.  Maar het zou toch schoon zijn: kinderen volop in hun leerproces, een enthousiaste leerkracht/begeleider vooraan (of beter: ertussen) en de ouders die hun meest schatbare bezit kunnen zien groeien.  Misschien zelfs mee op weg gaan in de denk- en leefwereld van hun kroost. 

Terug met beide voeten op de grond, in de klas.  De spontane actie van mezelf leverde niet zo veel op.  De deur werd na een tijd terug dichtgedaan.  Even spontaan.  Tijdens het inoefenen.  Niet vanwege de koude of zachte bries.  Ze zijn het niet gewend.  Mijn schuld. 

Ik moet het vaker doen, de deur laten open staan.  Ik hou vol!  Het houdt ons fris en alert.  Het zorgt voor een open sfeer.  Een die kan evolueren naar het misschien wel toekomstig onderwijs.  Een milieu van open leercentrum.  Want leren kan overal.  Wie zijn deur daar niet voor open zet, zal m.i. Beperkt zijn in zijn leren.  Want leren kan altijd en overal!

Praxis Bulletin > QR in de klas

 

Praxis Bulletin, april 2014

Het jaar 2013 door de ogen van een ICT-coördinator

Op school noemt ondertussen al meer dan de helft van de min 12-jarigen me al lachwekkend "de beste computerprutser".  Een geuzennaam uit het verleden die me blijft achtervolgen.  Nu sta ik niet bepaald bekend om mijn technische capaciteiten, toch probeer ik mijn titel van ICT-coördinator waardig te dragen.  Hardware- en soms ook nog softwarematig doe ik het vooral op trial and error-wijze.  Door zelf uit te zoeken hoe een probleem kan worden opgelost, vermoed ik beter te onthouden hoe ik dit in de toekomst kan voorkomen.  

2013 WAS EEN JAAR VAN VERNIEUWING

• In de zomervakantie werd duidelijk dat de oude website niet meer voldeed aan de huidige online veiligheidsnormen.  Een nieuw systeem, nieuwe fundamenten.  Het werd een lange, maar interessante zoektocht naar de juiste opbouw en inhoud.
• Een nieuwe kijk op de wereld, een nieuwe kapitein aan het roer, doet ogen openen.  Ik ben er van overtuigd dat de nieuwe directie voor een impuls zorgt op het vlak van ICT op onze school.  De tussentijdse gesprekken doen me stilstaan bij zaken waar ik eerder geen grip op leek te hebben.  Een tastbaar ICT-beleid met duidelijke planning en vooral veel samenwerking, openheid en communicatie wordt de basis van de juiste richting.
• De Omniwizegebruikers op onze school werden verrast door de mogelijkheden van iOmniwize.  Veel tijd en vooral geduld kroop er in het optimaliseren van de instellingen en het leggen van verbanden tussen leerkrachten, leerlingen en klassen.  Het systeem is inmiddels voor iedereen duidelijk.  Soms nog een zucht.  Het was van moeten...
• Op technisch vlak werd eind vorig schooljaar, na overschakeling naar Telenet, een nieuwe switch gestoken.  Samen met de IT-deskundige van de gemeente bevond ik me een halve dag in een klein hokje onder de trap.  Een activiteit waar ik de dagen nadien nog deugd aan beleefde.  Spierpijn voor een ICT-coördinator: het kan!

2013 WAS EEN JAAR VAN OPLOSSINGEN ZOEKEN

• De eerste weken van een nieuw schooljaar vul ik standaard met de klassenronde.  Elke leerkracht in elke klas kan me verwachten met de vraag of alles in orde is op ICT-gebied.  Meestal kom ik met een lijstje buiten waaraan ik opnieuw enkele weken werk heb.  September 2013 viel mee.  Enkele bordboeken weigerden dienst.  Een juiste logincode volstond.  Sommige beeldschermen gaven een vage kleur.  Het juist verbinden van de VGA-kabel loste het probleem op.  
• Meer problemen kende iOmniwize.  Het schooljaar moest echter opgestart.  De leerlingen overgezet.  Enkele leerkrachten van leerjaar gewijzigd.  Een zoektocht die me regelmatig deed mailen naar de sympathieke helpdesk van Informat Software, de ontwikkelaar van iOmniwize.
• De leukste vragen die ik krijg van leerkrachten is welke toepassingen ze zouden kunnen gebruiken voor bepaalde lessen.  Ik verzamelde eerder al heel wat online tools om ICT in de klas te krijgen, gerangschikt volgens ICT-doel.  

2013 WAS EEN JAAR VAN NIEUWIGHEDEN

• Begin 2013 verdiepte ik me in de wondere wereld van de QR-codes.  De toepassingen om digitale mogelijkheden te koppelen aan analoog lesmateriaal leek me interessant.  Een zoektocht naar interessant lesmateriaal met QR volgde op de ontdekking van het gebruik van deze barcodes in de klas.  Dit resulteerde in het QR-inspiratieboek en de gelijknamige sessies op de ICT-praktijkdagen.  Het boek is sindsdien te downloaden via dit blog.  Ondertussen heeft hij al zo'n 300 leerkrachten bereikt die me mailden of tweeten.
• Omdat onze school sinds september 2012 met iPads werkte, bleek de nood aan iPadsessies behoorlijk groot.  Na het gebruik, de instellingen en de werking van Apples tablet me eigen te hebben gemaakt, bood ik aan de collega's de kans om tijdens middagsessies de nieuwigheid onder de knie te krijgen.  Hiervoor maakte ik een basisboekje wat blijkbaar nog regelmatig wordt vastgenomen door enkele leerkrachten op school.
• Sinds mijn aanstelling als ICT-coördinator mocht ik me ook de Veilig Online Coach van de school noemen.  Elk jaar trakteer ik de leerlingen van het 4de, 5de en 6de leerjaar op de nodige online privacy-inzichten.  Vorig jaar ontwikkelde ik daarom het Veilig Online Spel.  In groepjes werken de leerlingen aan verschillende benaderingen en toepassingen van het internet.  Over mogelijkheden, gevaren en tips.  Met natuurlijk de technologie bij de hand.  Eveneens te downloaden via dit blog.

Mijn goede voornemens voor 2014 zijn ondertussen gemaakt!
2014 wordt een jaar van communicatie, coöperatief, beleid, doelbewust en doelgericht.  Verder zou ik me graag wat meer verdiepen in gamification, het iPadbeleid op school en flip de klas.  

EDIT 21/01/14:Naar aanleiding van dit blogartikel kreeg ik deze namiddag te horen dat ik niet 5 uur, maar 8 uur als ICT-coördinator te werk gesteld ben (8/36).  Hiervan vallen de 5 uren waarvan sprake binnen de schooluren en de 3 bijkomende uren na de schooluren.  Een misvatting van mezelf. 

Pas voor de klas > mijn verhaal

Mijn eerste schooldag als leerkracht herinner ik me nog goed.  Ik weet nog precies waar dat was en hoe de klas er uit zag.  Ik kreeg het bevrijdende telefoontje de tweede zondag van het schooljaar.  Een dag voordien.  Het werd een vijfde leerjaar.  Een klas vol meisjes.  Achttien om precies te zijn.  Voor een vervanging van 3 weken.  Ik had er zin in!  Het werd een geweldige eerste ervaring.  Net zoals ik me het leven voor de klas had voorgesteld.  Mijn tweede interimtaak viel, mede daardoor, zo tegen dat ik me moeilijk kon aanpassen.  De droom van de starter kreeg een grijs wolkenveld.  In de derde school werd ik voor de spreekwoordelijke leeuwen gegooid.  Een klas die hun klasleerkracht een psychologische klap had bezorgd, werd nu aan mij toevertrouwd, voor onbepaalde duur.

Tijdens mijn opleiding heb ik heel wat pedagogische en didactische kneepjes aangeleerd gekregen.  We leerden omgaan met verschillen tussen kinderen.  Er werd verteld hoe je een 'moeilijkere' klas weer meekrijgt.  Alle truken van de foor passeerden de revue.  Ze in praktijk toepassen bleek echter een ander paar mouwen.  De impact van een klas die je tot het uiterste kan drijven, werd me nooit duidelijk gemaakt.  Zeker niet na een half uur durende, helse rit door de ochtendspits.  Je bent een jonge leerkracht en wil je uiterste best doen om de kinderen ook effectief iets bij te leren.  De ervaring ontbreekt.  Alle activiteiten baseren zich op een intensieve voorbereiding waarin je elke vijf minuten van de les wil timen.  Om zeker te weten dat je niets vergeet, tijd te kort komt of over houdt.  Regelmatig met tranen in de ogen en weinig gemotiveerd, begon ik aan de terugrit huiswaarts.  Was dít echt wel mijn droomjob?  Ben ik wel geschikt voor het onderwijs?  Kan ik kinderen echt wel iets bijleren?  Vragen die op dat moment, in mijn onmiddellijke schoolomgeving, onbeantwoord bleven.  Dit ongewisse deed me na een week of vier zoeken naar iets anders.  Op mijn toenmalige school werd nauwelijks gereageerd.  

Na spontane sollicitatieacties in de privésector, waarbij ik mezelf zo volledig mogelijk probeerde te verkopen, mocht ik starten bij een telecomwinkel.  Het begin van mijn technologische goesting werd daar gemaakt.  Mijn gebrek aan hardwarekennis werd goed gemaakt door mijn spontaan contact, wat van onderwijzers wel verwacht wordt.  De mogelijkheid om iets wat moeilijker lijkt, zo simpel mogelijk uit te leggen, is een vaardigheid die leerkrachten zich gaandeweg eigen maken.  Na deze interimtaak volgden nog andere taken.  Ik werd 'overgekocht' door een concurrerende gsm-winkel, kreeg een bureaubaantje bij een groot gietijzerbedrijf en pakte boeken in aan de lopende band.  Het meest trots ben ik wel op de inhoudelijke kennis die ik opdeed in een cd-winkel.  De meest bizarre taak was deze van testpiloot van de toenmalig nieuwe Ford Mondeo: 8 uur rijden op de Vlaamse wegen om de auto's kilometers te laten maken.  

Na twaalf stielen en minstens evenveel denkbeeldige ongelukken, voelde ik de drang naar creatief denken ontzettend de kop opsteken.  Een kleine drie jaar na de stap naar 'de privé' hield ik het daar voor gezien.  Ik voelde me ouder, volwassener, geworden.  Nu pas echt klaar voor die leeuwtjes.  Een kleine stap voor de mensheid, een grote voor mezelf.  Ik ben het hier bijlange nog niet beu!  Ik ben een blijvertje, na een korte omzwerving, toch op de juiste plaats terug terechtgekomen.  

Ik kan de uitstappers begrijpen.  Heb begrip voor hun keuze.  Ik was ook een van deze 12,5% waarover sprake in de huidige Klasse voor leraren.  Het is goed dat hier aandacht aan gegeven wordt.  Startende leerkrachten zijn vaak zoekende. Goede begeleiding, een aangewezen mentor, een warme welkom of goed gesprek kunnen wonderen doen.  Zo ook 14 jaar geleden!

Tips & trucs voor startende leerkrachten vond ik hier:

Straks voor de klas

Klasse: 99 tips voor beginnende leerkrachten
Praktijktips: 1000 jaar voor de klas

GO: 6 tips voor starters

Klasmanagement
Praktisch: voor beginnende leerkrachten
Leerwiki

Hier vond ik een eindwerk voor het begeleiden van beginnende leerkrachten.  Voer om te lezen...

Het jaar 2013 door de ogen van een onderwijzer

2013 is voorbij.  Het was een jaar om in te kaderen.  Eentje om zeker te onthouden.  Een jaar waarin ik opnieuw veel geleerd en onthouden heb.  Tijd voor een jaaroverzicht!  

BACK TO BASICS
Het inspectiegesprek van eind 2012 zette me zeer aan het denken waar wij, onderwijzers, mee bezig zijn.  Wat is het doel van het onderwijs?  Wanneer leren kinderen het meest?  De inspecteur, die zijn vak trouwens ongelooflijk goed beheerst, gaf aan te hopen dat het onderwijs terug zijn rust zou vinden.  Hij verwoordde de angst dat door alle vernieuwingen door de leerkrachten zichzelf zouden kunnen verliezen.  Alle administratieve taken en projectjes (vaak opgelegd of voorgesteld door externen) maken dat we door het bos de bomen regelmatig kwijt zijn.  Bovendien willen we ons steeds opnieuw heruitvinden en vernieuwen om zo elkaar en de sneltrein der maatschappij bij te benen.  Het kan niet de bedoeling zijn dat we hierbij onszelf en onze authenticiteit verliezen.  Tijdens de stappen die we zetten, het vooruit lopen, mogen we onze benen niet verliezen.  Kortom: niet te veel tralalaatjes voor mij het voorbije jaar.  Back to basics.  Want eenvoud werkt, less is more!

Verder besteedde ik voor het eerst extra aandacht aan mijn stem.  Niet dat ik er melodieus het uiterste uit wilde halen.  Een zangtalent werd nooit van mij gemaakt.  Een stagejuf aan het einde van vorig schooljaar, met een klok van een stem, deed me inzien dat net díe stem het ultieme wapen van de leerkracht is. Tijdens de opleiding werd deze vaardigheid, m.i., te weinig belicht.  Toch ben ik ervan overtuigd geraakt dat hoe meer bewust ik als leerkracht ben van mijn stem, hoe beter ik mijn leerlingen zaken kan doen bijleren.  Intonatie, puurheid, zachtheid, het juiste volume... ik was zoekende, maar heb ondertussen gevonden.  Een schat met gigantische inhoud!

EEN NIEUWE WIND
De tweede helft van 2013 was er een van vernieuwing.  Naast het verwelkomen van een klas vol met nieuwe leerlingen, mochten we aan het begin van dit schooljaar op onze school ook een nieuwe kapitein verwachten.  Het schip vaart verder met dezelfde leden, maar aan het stuur staat een nieuwe richtinggever.  Al van in de zomervakantie was duidelijk dat de didactische en inhoudelijke waarde hiervan (verder) de goede kant uit gaat.  Een nieuwe kijk op de zaak.  Iedereen even opnieuw in eigen boezem kijkend, ter verduidelijking aan de nieuwe directie.  Waar zijn we mee bezig?  Welke kant gaan we op?  Als ICT-coördinator mocht ik tijdens die vakantie al mee helpen een beeld te vormen van het huidige beleid, met het oog op de toekomst.  Hoe zal onze school vorderen, tegemoetkomend aan de noden en behoeften van alle betrokken partijen?

DE MOSTERD GEVONDEN
Professioneel ben ik naast een doener ook een lezer.  Het voorbije jaar werd er in onderwijsland weer volle bak geblogd.  Nuttige en heel nuttige boodschappen.  Om hiervan op de hoogte te blijven, heb ik mijn Google Reader indertijd laten vervangen door Feedly.  Een mooie interface die mijn interessante berichten met 1 druk op de knop in mijn Pocket zet om ze te bewaren.  Een greep uit het blogaanbod voor onderwijzers vind je hieronder:
X, Y of Einstein
Onderwijsgek
Juf Inger
Juf Laura
Juf Groeit
On(der)wijs  

DE MOSTERD DELEN
Het voorbije jaar startte ik 2 nieuw blogs: 

• QR in de klas
• klasblog

Het voorbije jaar deelde ik 22 items op Klascement.
Het voorbije jaar schreef ik 22 artikels op mijn blog.
Het voorbije jaar maakte ik 2 nieuwe downloadbare boekjes: 

• QR-inspiratieboek
• het Veilig Online Spel

Het voorbije jaar plaatste ik 45 afbeeldingen op mijn Flickr.

Het voorbije jaar was ik behoorlijk actief op Twitter.

iPadbeleid

IPads in de klas is één.  Er doelbewust mee aan de slag is iets anders.  Sinds we vorig schooljaar met iPads werken op onze school is de digitale experimenteerdrang van mij en de collega's er danig op vooruitgegaan.  Al van bij de start was het ons duidelijk dat het hier niet bij mocht blijven.  Na een vol schooljaar de leerkrachten en leerlingen er hun ding mee te laten doen, is het nu tijd om de werking van de iPads grondig in het ICT- en schoolbeleid te integreren.  Hierbij trachten we niet alleen oog te hebben voor de horizontale lijn, waarbij elke klasleerkracht de iPad voor zijn lessen zal gebruiken.  Maar we namen ons ook voor een verticale lijn op te bouwen, vanaf de kleuterschool tot aan het zesde leerjaar, waarbij voor bepaalde domeinen de iPad zal moeten worden ingeschakeld.  Zo ontwikkelen we een opbouwende leerlijn waar de doelen uit het leerplan centraal staan.  Dit schooljaar starten we met een opbouwend aanbod voor de domeinen techniek en muziek.  Na heel wat opzoek-, wik- en weegwerk werden onderstaande leerlijnen ontwikkeld.  

Het is de bedoeling dat deze apps niet vrijblijvend in de klas worden aangeboden.  De leerkracht zou er op moeten toezien dat ál zijn leerlingen gedurende het schooljaar deftig met de apps aan de slag is kunnen gaan.  Hierbij moet natuurlijk de kanttekening gemaakt worden dat het aanbieden van de apps niet de bedoeling heeft om de werkelijke muziek- en technieklessen te vervangen.  Ze zijn een toevoeging aan het curriculum. 

Boekjes maken

Kinderen leren lezen.  Het is haast niet voor te stellen hoe geweldig dat is.  Het laat ze toe om zelfstandig verhalen te beleven.  Er bestaat toch niets mooiers dan je fantasie elke keer opnieuw te kunnen verrijken.  Sinds we vorig schooljaar de leesbevordering extra in het daglicht stelden op school, werden we ons er nog meer van bewust dat lezen veel meer is dan enkel het verklanken van een geschreven tekst.  Kinderen interesse doen krijgen in verhalen, hun woordenschat en communicatieve vaardigheden versterken en hun taalgevoel aanwakkeren.  

Al vanaf de vierde aangeleerde letter (s) kunnen onze leerlingen in principe hun eerste zelf ontstane woord lezen: m...i...s... .  Hun ogen gaan open.  Ze staan versteld van zichzelf.  Dát moment, wat bij elk kind op een ander tijdstip komt, is het begin van een nieuw hoofdstuk.  Het maakt de kinderen meer zelfstandig, rijker.  Het staat ze toe de verbeelding in geschreven tekst te zien.  En te begrijpen.  Erg waardevol om daarvan deel te mogen uitmaken.

Het leesproces verloopt niet bij alle kinderen even snel.  Niet iedereen is meteen mee met de automatische synthese van letters en het correct verklanken van woorden.  Toch kunnen we ervoor zorgen dat boekjes ook hen erg aanspreken.  Sinds begin van dit schooljaar startten de eenaatjes met het zelf maken van boekjes.  Bij elk thema krijgen ze kans om hun ervaringen te tekenen op een A-vijfje.  Terwijl zij daarmee aan de slag zijn, maak ik een voorblad.  Alle tekeningen worden na verloop van tijd gebundeld, zodat ze een boekje vormen.  Het valt me op dat de kinderen, vaak tijdens vrije momentjes in de klas, verder tekenen aan hun bijdrage voor het themaboekje.  Wanneer hun prent klaar is, wordt die aan mij bezorgd.  

In de zithoek is er naast de plaats met de klassieke leesboekjes nu ook een hoekje voorzien voor die themaboekjes.  Tijdens het leeswerk wordt er regelmatig in 'gelezen'.  Alle prenten bij elkaar vormen een bron van creatieve verhalen.  De eenaatjes worden er door uitgedaagd om hun fantasie een level hoger te doen krijgen.  Ze vinden het fijn om de verhalen die ze maken aan de hand van andermans tekeningen aan elkaar te vertellen.  De collectie van boekjes is ondertussen uitgebreid genoeg om telkens opnieuw verrast te worden.  Bovendien stellen de boekjes hen in staat om terug te blikken op de vorige thema's.  Het enthousiasme tijdens het werken met de zelfgemaakte boekjes geven zowel de kinderen als mezelf een ontzettende boost om een nieuw themaboekje te maken.  Eenvoudig, maar zo zinvol!