Adopteer eens een boom

• "Kinderen spelen te weinig buiten."  
• "Kinderen kennen niks meer van natuur."
• "Televisie en computer zorgen ervoor dat kinderen te weinig lichaamsbeweging krijgen."  

Dit zijn maar enkele boodschappen in de actualiteit over de jeugd van tegenwoordig.  Kinderen zouden te weinig in contact komen met de natuur en daarom ook te laag scoren op het domein natuur.


PEILING NATUUR
Ik herinner mij nog een peiling natuur uit 2005 die de Vlaamse overheid deed bij zesdeklassers.  Voor ecosystemen, het menselijk lichaam en gezondheidszorg scoorden de leerlingen prima (> 80%).  Ondermaats waren de resultaten voor milieuzorg (65%), niet-levende natuur en organismen (< 60%).  Opvallend was ook dat de leerkrachten voor 5 van de 6 onderdelen voorspelden dat hun leerlingen beter zouden scoren.

In 2007 werden de resultaten van de peiling geëvalueerd in een conferentie.  Opmerkingen als 'De leerkrachten weten niet wat er in de leerplannen staat', 'De leerplannen zijn niet duidelijk geschreven' of 'Niet alle leerkrachten zijn even geïnteresseerd in natuur' bleven hierbij niet uit.  We mogen echter niet vergeten dat we het bij WO hebben over kinderen die zich oriënteren op de wereld, hún wereld (vandaar dus wereldoriëntatie en dus niet werkelijkheidsonderricht zoals het vroeger was).  Interessant hiervoor zijn de aanbevelingen van de externe deskundigen die het over 3 niveaus hebben: de doelstellingen, de didactiek en de professionaliteit. Hoofdboodschap is: laat kinderen de natuur beleven!  Het kan niet meer de bedoeling zijn om handboeken systematisch te volgen; om over de paardenbloem te leren zonder er ook maar eentje gezien te hebben.  Als je over natuur leert, trek er dan gerust op uit!  Zwemmen leer je ook niet achter de schoolbanken, maar in een zwembad.  Al wat we van natuur hebben rond de school, kan gebruikt worden in de lessen natuur.


Naar aanleiding van de resultaten van bovenvermelde peiling, herzag het ministerie van onderwijs haar ontwikkelingsdoelen en eindtermen.  Zo hoopt men ook een betere samenhang te creëren tussen basisschool en secundair onderwijs.  Aan de onderwijskoepels de opdracht om hun leerplannen te herzien, wat ook gebeurde tegen begin dit schooljaar.


KOM EENS UIT UW KOT!
Zoals al gezegd is het belangrijk om kinderen de natuur te laten beleven. Met al hun zintuigen.  Ruiken aan bloemen, voelen aan boomschors, proeven van kruiden, kijken naar de lucht en luisteren naar vogels.  Om deze dingen zinvol te kunnen doen, is het aangewezen om er op uit te trekken.  Dat hoeft niet ver te zijn.  Misschien is er op school een grasveldje waar je regenwormen kan zoeken en waar madeliefjes groeien.  Of een plekje met zwart zand en stenen waaronder het krioelt van de kriebelbeestjes.  De meeste scholen hebben ook bomen op hun speelplaats.  Voor kleine(re) kinderen volstaat het soms zelfs om een korte tijd (5 minuutjes voor de speeltijd) aandacht te besteden aan dat stukje natuur.  Velen van hen zullen zelfs tijdens hun speeltijd verder die natuur beleven en na de pauze hun belevenissen met volle trots vertellen.  Kinderen genieten daar van: in contact komen met de natuur, met al hun zintuigen.  En wij kunnen ze dat bijbrengen.

ADOPTEER EENS EEN BOOM!
Begin dit schooljaar, in oktober, adopteerden wij met de eenaatjes en eenbeetjes een boom op de speelplaats.  Wat oorspronkelijk een wild ideetje was, werd een halve hype in de klas.  Na een officiële plechtigheid met directie, doorknippen van een rood lint en verantwoordelijkheden uitdelen, kregen onze eersteklassers de opdracht om deze boom (ONZE boom, een koningslinde) gedurende het hele schooljaar te volgen, verzorgen, observeren, ... .  Elke maand wordt een foto getrokken van de boom die we naast elkaar verzamelen in de gang en in de klas.  Zo kunnen we onze boom vergelijken met zichzelf een maand eerder.  Hoe ziet hij eruit?  Is er iets veranderd?  Wat is veranderd?  Elke maand ontdekken we nieuwe dingen aan de boom.  Zo zagen we in december dat er zich een vogelnestje hoog in de kruin van de boom bevindt.  We vergeleken dit met de andere foto's en merkten op dat die er voordien ook al was, maar minder zichtbaar vanwege de bladeren.  Wij leerden al over de vorm van de blaadjes,  over de schors, de wortels, maar ook over de omgeving van de boom.  Er leven spinnetjes op de boom en kevertjes aan de wortels.  We gingen op zoek naar nog meer kriebelbeestjes.  In de winter kreeg de boom een dikke, warme knuffel en een vogelvoederbakje.  Allemaal activiteiten waar we als leerkracht niet veel tijd, moeite en werk in hoeven te steken (m.u.v. 1x per maand een foto maken en afdrukken).  Maar die zijn zo waardevol voor het natuurbeleven van kinderen.  Ik merk dat ze meeleven met die boom op de speelplaats.  Ze zijn echte bomenvrienden geworden.  Krijgen er meer respect door voor de natuur.  Ik weet zeker dat als ze nog ergens een koningslinde tegenkomen, hem zullen herkennen.  En er waarschijnlijk nog met trots over zullen vertellen.