"Laat je niet vangen door het web!"

Het behoort ongetwijfeld tot de taken van het onderwijs om kinderen hun weg te leren kennen in de technologische wereld. Hierdoor leren ze diverse toepassingen kennen die hen efficiënter laten leren én leven.  Bij deze kennis en vaardigheden, die de leerlingen al doende ondervinden, is een gepaste attitude wenselijk. “De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier”, lezen we in de eindtermen ICT.  Het is nodig kinderen kritisch te leren omgaan met media en informatie.  Zo kunnen ze groeien tot bewuste computergebruikers, met voldoende weerbaarheid. Ze worden zich bewust van hun digitale identiteit en zijn alert voor ongemakken.

Met dit beleidspunt in het achterhoofd was de stap naar veilige internetlessen snel gemaakt.  Net als vorig schooljaar voelde ik mezelf als ICT-coördinator op onze school aangewezen om de leerlingen enkele lessen over de wondere webwereld te presenteren.  Samen met de zorgcoördinatoren kozen we vorig schooljaar om deze lessen vanaf het 4de leerjaar te organiseren.  We bekeken toen ook de globale inhoud ervan.  Het zou over cyberpesten gaan.  Over digitale identiteiten ook.  We zouden ze doen nadenken over de mogelijke gevaren van het internet en sociale media.  Er ontstond een discussie: wat doen we met Facebook?  Hoewel nog geen 13 waagden veel leerlingen zich al wel op deze sociale mediatrein.  Ik mocht hen confronteren met wat zij op het internet, en dus ook sociale media, te grabbel gooien.  Foto's, filmpjes, statussen, uitspraken, ... alles kon de revue passeren.

Een confrontatie wérd het.  Blozende wangen bleven niet uit.  In de veilige omgeving van de klasgroep en met de juiste afspraken kwam de boodschap al gauw over: het internet vergeet niet!  We stelden ook dat privacy belangrijk is.  Deze privacy begint echter bij de online gebruiker.  Hoe beter hij gewapend is, hoe veiliger hij kan surfen.  

De 4de en 5de klassers van vorig schooljaar kregen nu opnieuw dus de lessen veilig online. Samen met de collega's van de 3de graad sprak ik af hen een anoniem invulformulier te mailen over hun internetgedrag.  De mail zou van een fictief onderzoeksbureau komen die de opdracht kreeg jongeren te bevragen over hun online veiligheid.  Een valstrik!  We waren erg benieuwd hoe de leerlingen erop zouden reageren.  Zouden ze hun paswoord geven?  Zouden ze hun adresgegevens publiek maken?  Om hen nog meer te triggeren werden mooie prijzen beloofd aan de inzenders.  Het werd spannend afwachten tot de eerste inzendingen binnen kwamen.  Een week na doorsturen kreeg ik slechts 2 reacties.  Beide met slechts enkele zaken ingevuld.  Geen privégegevens, geen wachtwoorden, geen adressen, zelfs geen telefoonnummer of naam.  Een teleurstellend laag aantal.  Hoewel... Enige trots maakte zich meester van me.  De veilige internetlessen van vorig schooljaar hebben hun resultaten geboekt.  De leerlingen bewijzen opnieuw zich bewust te zijn van hun online leven.  

Van de leerkrachten 3de graad kreeg ik een ganse namiddag.  Met een presentatie en enige interactie zouden we de inhoud van vorig schooljaar herhalen.  Aangevuld met nieuwe zaken.  Het internet staat trouwens niet stil.  Op een jaar tijd kan heel wat veranderen.  Het voorbije jaar ontdekten heel wat jongeren bij ons op school online games als Go SuperModel.  Het leek me erg belangrijk om ook bij deze virtuele werelden even stil te staan.  Dankzij enkele interessante artikels op Kennisnet waagde ik mezelf een halve expert te noemen op dit vlak.  

Opvallend tijdens de sessies over veilig online is dat de kinderen met heel veel vragen zitten.  Het is een voor hen behoorlijk nieuwe wereld waarin je jezelf kan smijten.  Voor je het weet, kan je er verloren lopen.  Het viel me ook al eerder op hoe (sommige) ouders omgaan met sociale media.  Alsof heel het dagboek online mag staan.  Zo begon ik ook mijn toespraak.  De ouders leerden nooit om veilig en bewust om te gaan met de nieuwe media.  Aan de kinderen om hun ouders er wegwijs in te maken.  Aan de ouders om hun kinderen sociaal bewust te maken.  Erover praten is belangrijk.  Tijdens het speelkwartiertje stond ik daarom ook open voor vragen van de leerlingen.  Sommigen maakten een afspraak om hun probleem op een later tijdstip samen te bekijken en op te lossen.  

Interessante lessen.  Zowel voor mezelf als voor de leerlingen.  Het is duidelijk dat kinderen er nood aan hebben.  Open communicatie over online leven.  Volgend schooljaar opnieuw!

(in een volgende blogpost omschrijf ik het werken met het veilig online spel in het 4de leerjaar)